Η ηρωική 'έξοδος'... του Σολωμού
H ανακίνηση του γλωσσικού ζητήματος από τον Σολωμό πάνω στο απόγειο της Ελληνικής Επανάστασης αλλά μακριά απ' αυτήν (Διάλογος, 1824) σήμαινε μιαν αδιόρατη αλλά αποφασιστική μετακίνηση του ζητήματος από την παιδεία - του Διαφωτισμού - στην ποίηση και, γενικότερα, τη λογοτεχνία -του Ρομαντισμού. Τη σολωμική διδασκαλία επρόκειτο να ενστερνιστούν και να επαναλάβουν και οι επτανήσιοι ακόλουθοί του (Στάης, Καλοσγούρος κ.ά. μέχρι το τέλος του ίδιου αιώνα (I. Πολυλάς, H φιλολογική μας γλώσσα, Κέρκυρα 1893).
Όπως ξέρουμε, το ζήτημα λύθηκε με λάθος τρόπο, όπως ήταν αναμενόμενο: στο νεότευκτο ελληνικό κρατίδιο επιβλήθηκαν άνωθεν, από τη νέα εξουσία, και επικράτησαν για μισόν περίπου αιώνα (1830-1880), και στην παιδεία και στη λογοτεχνία, τα καθαρεύοντα και δη αρχαϊστικά πρότυπα ενός ήδη παρηκμασμένου, όχι μόνο γλωσσικού αλλά και, γενικότερα, πολιτισμικού (Νεο-) Κλασικισμού...
1 σχόλιο:
Ίσως και νά'χει ενδιαφέρον -σε μια εποχή κομπασμού και επίδειξης-πως ο Σολωμός δεν ενδιαφέρθηκε να τυπώσει, να εκδώσει το έργο του [με μία μόνο εξαίρεση κι αυτή για το χατήρι μιας γυναίκας]. Μοναδικό φαινόμενο καταφρονετικής αφροντισιάς- όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Παλαμάς, άφησε τα ποιήματά του να σκορπιστούνε στους ανέμους... Έτσι "χωρίς αρχή και χωρίς τέλος είναι και χωρίς ανταπόκριση στενή προς τα μέρη τους, μας γοητεύουν ως ωραία όνειρα. Μας φανερώνουν την ομορφιά όχι με πλατειά και με χτυπητά ανακράσματα, αλλά μ'εκείνα που βαθειά και σκεπαστά κρυφοψιθυρίζουν. Μας παίρνουν τον αέρα ,ιερά σα λείψανα, μυστικά σα σύμβολα[...] "
[Από τα σχόλια του Παλαμά στην έκδοση των Απάντων του 1962]
Δημοσίευση σχολίου