Ιδέες... στις αλυσίδες!

Τα Άπαντα του μοναδικού κρατούμενου βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης 2010 Λιου Σιαομπό (Liu Xiaobo) μεταφράστηκαν, για πρώτη φορά, στα αγγλικά, και σύμφωνα με δημοσίευμα στο Guardian πρόκειται να κυκλοφορήσουν τον Ιανουάριο του 2012 από το Harvard University Press. Tην έκδοση είχε προαναγγείλει ότι προετοιμάζει, πέρσι, ο ίδιος ο εκδοτικός οίκος, λίγο μετά την ανακοίνωση του Νόμπελ Ειρήνης. Βέβαια ο συγγραφέας δεν γνωρίζει τίποτα περί της μετάφρασης του έργου του στα αγγλικά καθώς παραμένει φυλακισμένος από το 2009 στη βορειοανατολική Κίνα την κατηγορία της «προτροπής ενεργειών για την ανατροπή της κρατικής ηγεσίας».
Έτσι την έκδοση με τίτλο Νο Enemies, Νο Ηatred που προλογίζει ο Βάσλαβ Χάβελ, συγγραφέας και άλλοτε συντάκτης της Χάρτας 77 για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τσεχοσλοβακία του υπαρκτού σοσιαλισμού στη δεκαετία του 70, δεν θα την έχουμε υπογεγραμμένη από τον ίδιο το συγγραφέα της, μήτε ποτέ θα διαβάσουμε συνεντεύξεις του για τις απόψεις και τις δράσεις του στην Κίνα υπέρ των πολιτικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.

 Μένει μόνο να ψάξουμε στα ίδια αυτά τα κείμενα που ο ίδιος επέλεξε να γράψει γνωρίζοντας ότι θα πάει φυλακή. Την εργασία έκδοσης των έργων ανέλαβε ομάδα 14 μεταφραστών υπό τον Perry Link, καθηγητή συγκριτικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Ο τόμος, 345 σελίδων περιλαμβάνει ποιήματα, πολιτικά δοκίμια για ζητήματα πολιτισμού, πολιτικής και κοινωνίας των πολιτών στην Κίνα σήμερα, αλλά και «στοιχεία» που οι αρχές της Κίνας συνέλεξαν για να πετύχουν την καταδίκη από το κινεζικό δικαστήριο.

Ο Λιού, πρώην καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Πεκίνο, 55 χρονών σήμερα, απέσπασε την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης στις αρχές του 1989, στη διάρκεια της καταστολής των διαδηλωτών στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου. Την εποχή εκείνη εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, ως επισκέπτης καθηγητής, θέση την οποία εγκατέλειψε όταν έμαθε για τις διαδηλώσεις στο Πεκίνο και αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα του. Τότε φυλακίστηκε για 19 μήνες. Το 1995 βρέθηκε πάλι πίσω από τα κάγκελα για άλλους επτά μήνες, χωρίς αιτιολογία, αμέσως μετά την κυκλοφορία μιας αναφοράς υπό τον τίτλο «Μάθετε από το μάθημα γραμμένο με αίμα και προωθείστε τη Δημοκρατία». Το 1996 η ομιλία του για το πολιτικό σύστημα του ενός κόμματος στην Κίνα εκλήφθηκαν ως "διατάραξη της δημόσιας τάξης" και οδήγησαν στην "αναμόρφωσή" του – σε φυλάκιση σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας για τρία χρόνια. Το μανιφέστο Χάρτα 08 κατά τα πρότυπα εκείνου του Χάβελ στην Τσεχοσλοβακία, ζητούσε από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας να προχωρήσει σε πολιτικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα. Τη Χάρτα08 υπέγραψαν εκατοντάδες φορείς και διανοούμενοι μαζί με ευαισθητοποιημένους πολίτες στην Κίνα. Αποτέλεσμα αυτής της πράξης ηταν η μακροβιότερη ποινή φυλάκισης που έχει επιβληθεί από τις κινεζικές αρχές σε πολιτικό αντιφρονούντα: έντεκα χρόνια για «υποκίνηση σε ανατροπή της κρατικής εξουσίας».
Στο διάστημα της καταναγκαστικής εργασίας έγραψε τα περισσότερα από τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στον τόμο του Χάρβαρντ, μαζί με το κείμενο «Δια Βίου κρατούμενος» - αφιερωμένο στη γυναίκα του. Η Liu Xia - σύζυγος σε δεύτερο γάμο-βρίσκεται και αυτή, σήμερα, σε κατ’ οίκον περιορισμό και της είχε επιτραπεί να τον επισκέπτεται μία φορά το μήνα, κάνοντας 36 φορές το 1100 μιλίων ταξίδι από το Πεκίνο.
«Παρά την φυλάκιση του Λιού, οι ιδέες του δεν μπορούν να αλυσοδεθούν"-γράφει ο Χάβελ στο βιβλίο του Χάρβαρντ. Μπορεί η χώρα του να του απαγόρευσε να παραστεί στην απονομής του Νόμπελ, όπως και να μιλήσει σε οποιονδήποτε στην κηδεία του πατέρα του ένα χρόνο νωρίτερα. Όμως τις ιδέες του, το λόγο το γραπτό, δεν μπορεί να τα φυλακίσει ούτε φυσικά να διαψεύσει την ελληνική ρήση που ισχυρίζεται ότι «η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει».
Για την καταδίκη το 2009 του κινέζου αντιφρονούντα οι διεθνείς αντιδράσεις υπήρξαν ανώδυνες και διπλωματικές: η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε την ανησυχία της ως προς το σεβασμό της ελευθερίας τη έκφρασης στην Κίνα, η Αγκέλα Μέρκελ τη λύπη της για το ίδιο θέμα και οι ΗΠΑ επίσης την ανησυχία της ζητώντας την απελευθέρωση του κρατούμενου. Σ’ αυτές ήρθε να προστεθεί Διεθνής Αμνηστία σύμφωνα με στοιχεία της οποίας «η Κίνα έχει καταδικάσει από το 2003 περισσότερα από 35 άτομα "με την ασαφή κατηγορία της "προτροπής στην ανατροπή της κρατικής εξουσίας" και "από αυτές τις καταδίκες, εκείνη του Λιου Σιαομπό είναι η πιο πολυετής από το 2003".