Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2012

Ο δύσκολος δρόμος...



Το 1950 οι Γκόρκι, Πόλοκ και Ντε Κούνινγκ, εκπρόσωποι του πρώτου μεγάλου καλλιτεχνικού κινήματος που γεννήθηκε μεταπολεμικά στην Αμερική, συμμετέχουν στην Μπιενάλε της Βενετίας παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στην Ευρώπη πίνακες αφηρημένου εξπρεσιονισμού. 
«Πολύ ενδιαφέροντες αυτοί οι Αμερικανοί: πέφτουν στο νερό πριν μάθουν κολύμπι» σχολιάζει ένας ιταλός γλύπτης. «Δηλαδή ζωγραφίζετε όπως ζωγραφίζετε, επειδή δεν μπορείτε να απεικονίσετε κάτι πραγματικό, επειδή δεν ξέρετε τα βασικά» υπερθεματίζει ως εκπρόσωπος την «βαθιάς Αμερικής» η απηυδισμένη πλέον σύζυγος ενός από τους αποτυχημένους της παρέας. Κι εκείνος, βράζοντας, αρπάζει το πράσινο κραγιόνι της για τα ψώνια του σπιτιού και σκιτσάρει στον τοίχο της κουζίνας τα πρόσωπα των δυο γιων τους που κοιμούνταν. Εκείνη τα χάνει με την ομοιότητα. «Γιατί δεν ζωγραφίζεις πάντα έτσι;» τραυλίζει. «Διότι είναι πολύ εύκολο» της απαντά... 
« και γαμώ την ευκολία!!! ».

Το επεισόδιο αυτό εκφράζει εύγλωττα το μήνυμα 

του Κερτ Βόνεγκατ στον Κυανοπώγωνα
που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά (Εκδ. Θύραθεν).

Απόγονος γερμανών μεταναστών ο συγγραφέας, που πιάστηκε αιχμάλωτος στη Δρέσδη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έζησε ως Αμερικανός τον ισοπεδωτικό βομβαρδισμό των Συμμάχων (από εκεί το αριστούργημά του Σφαγείο νούμερο πέντε , Εκδ. Κέδρος), διαλέγει ως αφηγητήπρωταγωνιστή του έναν μετανάστη αρμενικής καταγωγής, που οι γονείς του επέζησαν από την πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα. Μονόφθαλμος από γερμανική σφαίρα στην Ευρώπη, αποτυχημένος ζωγράφος που μπήκε στην παρέα των άφραγκων πρωτοπόρων καλύπτοντας τις άμεσες ανάγκες τους με τη στρατιωτική αποζημίωσή του, θα δεχτεί να τον ξεπληρώνουν με τους πίνακές τους που κανείς τότε δεν τους καταλαβαίνει. Και θα παρακολουθήσει τους παθιασμένους φίλους του να ματώνουν διαλέγοντας τον δύσκολο δρόμο, και να αυτοκαταστρέφονται ή να αυτοκτονούν (όπως ο Τζάκσον Πόλοκ, ο αρμενικής καταγωγής Αρσίλ Γκόρκι ή ο Μαρκ Ρόθκο). Οταν το κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού θα αναγνωριστεί επιτέλους, εκείνος, ως ο κορυφαίος συλλέκτης τους, θα έχει επιβιώσει και θα είναι πάμπλουτος αλλά η ζωή του δεν θα έχει νόημα. Ωσπου 70άρης πια, με την προτροπή μιας συγγραφέως νεανικών μπεστ σέλερ, θα αποφασίσει να γράψει την ιστορία τους. Και τότε θα δει κατάματα ποιος βγήκε ουσιαστικά κερδισμένος από την αμερικανική αρένα και ποιος χαμένος.

Πόλεμος και Τέχνη λοιπόν, Καταστροφή και Δημιουργία, Παλιός κόσμος και Νέος κόσμος, Παράδοση και Πρωτοπορία, Εφησυχασμός και Αναζήτηση, Επιτυχία και Αποτυχία, Αποτελεσματικότητα και Ψυχή. Πάνω σε αυτούς τους άξονες κινείται ο Βόνεγκατ και πηγαινοέρχεται στην Αμερική του ΄30, του ΄50, και του ΄80 μπλέκοντας περιπέτειες πραγματικών (διάσημων) και φανταστικών προσώπων, για να σαρκάσει εντέλει την αμερικανική νοοτροπία όπως εξελίχθηκε στον 20ό αιώνα. Ηρωας παιδικού παραμυθιού που προχωρά σε γάμους προσφέροντας πλούτη ή τιμωρία και θάνατο στις ασυμβίβαστες, ο Κυανοπώγωνείναιη Αμερική. Και το μυθιστόρημα του Βόνεγκατ τής ασκεί σκληρή κριτική στο όνομα των ίδιων της των αξιών, της ίδιας τής ψυχής της την οποία πρόδωσε.

1 σχόλιο:

ο δείμος του πολίτη είπε...

Η φωτογραφια είναι όλα τα λεφτά, αν και το σχόλιο δεν πάει πίσω...