Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012

Θα ζήσω να δω να γκρεμίζεται το ΟΑΚΑ;


Πριν αρχίσω να παρατηρώ τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στο γήπεδο και στο μαντρί, θα ήθελα να στρέψω την προσοχή μου στη χρησιμοποίηση των γηπέδων ως χώρων προσωρινού εγκλεισμού από τα δικτατορικά καθεστώστα. Τα γήπεδα δεν παύουν και δεν πάψουν να είναι ιδανικοί χώροι εγκλεισμού και επιτήρησης μεγάλων αριθμό αντιφρονούντων από το Κράτος, το οποίο πηδάει με χαρακτηριστική ευκολία από τη Δημοκρατία στο Φασισμό κι από τον Φασισμό στη Δημοκρατία. Πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Εάν αυτό το νόμισμα το στρίψουμε, θα δούμε ή Δημοκρατία ή Φασισμό. Αλλά το νόμισμα έχει και Δημοκρατία και Φασισμό. Ο Κύριος σε αυτή την περίπτωση είναι πάντα τυχερός διότι είναι πάντα νικητής.

Το γήπεδο είναι ιδανικός χώρος για τον εγκλεισμό μεγάλου αριθμού αντιπάλων του Κυρίου και του Κράτους για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή είναι η πρωταρχική λειτουργία του, που αποτυπώνει την επιθυμία του καπιταλιστή Κυρίου. Το γήπεδο φτιάχτηκε για να εγκλείσει, να περιορίσει, να επιτηρήσει το πλήθος των θεατών. Όταν πληρώνουμε εισιτήριο για να δούμε έναν αγώνα, πληρώνουμε εισιτήριο για να εγκλειστούμε! Έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο της υπακοής και της αυτοεκμετάλλευσης. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες δραστηριότητες. Όταν οδηγάμε, εργαζόμαστε αλλά αντί να μας πληρώνουν, πληρώνουμε! Πάμε στα γυμναστήρια για να ιδρώσουμε και να κινηθούμε και πληρώνουμε! Βλέπουμε τηλεόραση και πληρώνουμε!

Ο θεατής πληρώνει εισιτήριο για να υποβιβαστεί στην κατάσταση του αιχμαλώτου, μιας και κάθε θεατής είναι αιχμάλωτος, είναι θύμα απαγωγής. Αλλά ποιος είναι ο θεατής που κάθεται στις κερκίδες του γηπέδου; Είναι ένας εξόριστος παίκτης. Ο δωδέκατος παίκτης, όπως συνηθίζουμε να λέμε τους θεατές, είναι ένας εξόριστος. Από που εξορίστηκε, ποιος τον εξόρισε; Γνωρίζουμε ότι μέχρι την εποχή της γένεσης του σύγχρονου ποδοσφαίρου (19ος αιώνας), και ειδικά στο μεσαιωνικό ποδόσφαιρο, δεν υπήρχαν θεατές διότι όλοι συμμετείχαν στο παιχνίδι – ήταν όντως ένα βίαιο λαϊκό, αγροτικής προέλευσης, παιχνίδι. Οι παίκτες ήταν εκατοντάδες – αντίπαλοι χωριών ή ενοριών που τα τέρματα απείχαν μέχρι και πέντε χιλιόμετρα το ένα από το άλλο. Στην αρχή, ο καπιταλισμός ήταν ασύμβατος με το ποδόσφαιρο και επιχείρησε να το εξαφανίσει αλλά επιβίωσε στις αυλές των σχολείων κι από αυτό το ποδόσφαιρο του περιορισμένου χρόνου και αριθμού παικτών προέκυψε το σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Το οποίο έγινε άθλημα και αργότερα θέαμα. Λίγοι θα παίζουν, οι άλλοι θα εξοριστούν, θα βλέπουν. Στον εικοστό αιώνα, χτίστηκαν μεγάλα γήπεδα, καθιερώθηκε το εισιτήριο, οι ποδοσφαιρικές ομάδες έγιναν καπιταλιστικές επιχειρήσεις και το ποδόσφαιρο ένας πολύ αποτελεσματικός ιδεολογικός μηχανισμός του Κράτους.

Το πρότυπο οργάνωσης των χώρων, μικρών και μεγάλων, όπου εκτυλίσσονται οι ποικίλες δραστηριότητες των καπιταλιστικών κοινωνιών είναι το μαντρί, η στάνη, ο στάβλος, το κοτέτσι. Ο Αγκάμπεν λέει ότι είναι ο στρατώνας, το στρατόπεδο, αλλά ποιο είναι το πρότυπο του στρατώνα; Το μαντρί, η στάνη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που πολλοί όροι του στρατιωτικού λεξιλογίου είναι ποιμενικής προέλευσης (στρατηγός, στρατονομία και άλλοι). Το εργοστάσιο (το είχε παρατηρήσει ο Μαρξ), το νοσοκομείο (άρχισε να το αντιλαμβάνεται ο Φουκό), ο κινηματογράφος (το επεσήμανε ο Γκι Ντεμπόρ), το γηροκομείο, το αναμορφωτήριο, το σχολείο, η φυλακή είναι χτισμένα και οργανωμένα με πρότυπο το μαντρί. Υποστηρίζω ότι πρόκειται για την εφαρμογή των προτάσεων του Πλάτωνα (Πολιτεία, Πολιτικός, Νόμοι), της μοναδικής (πολιτικής) φιλοσοφίας που έγινε πραγματικότητα.

Το γήπεδο και ο κινηματογράφος είναι οι πιο πρόσφατοι οργανωμένοι με πρότυπο το μαντρί χώροι της νεωτερικής εποχής. Εάν στο μαντρί υπάρχουν βοσκοί, πρόβατα και τσομπανόσκυλα, ποιοι οι βοσκοί, τα πρόβατα και τα τσομπανόσκυλα των γηπέδων;

Το μαντρί είναι ένας χώρος εγκλεισμού. Τα πρόβατα δεν μπορούν να μπαίνουν και να βγαίνουν όποτε θέλουν αυτά. Θα βγουν και θα μπουν όποτε το αποφασίσει ο βοσκός. Όταν τα πρόβατα βγαίνουν και μπαίν0υν, οι βοσκοί τα αρμέγουν. Οι βοσκοί δεν είναι πάντα οι ιδιοκτήτες του κοπαδιού αλλά υποτελείς του αρχιποιμένα, του τσέλιγκα, του μεγαλοκτηνοτρόφου. Οι ομοιότητες με το γήπεδο είναι σαφείς. Οι θεατές δεν μπορούν να μπαίνουν και να βγαίνουν όποτε θέλουν. Όταν μπαίνουν, πληρώνουν εισιτήριο, αρμέγονται δηλαδή. Αλλά αρμέγονται, μεταφορικά μιλώντας, κι όταν βγαίνουν: τους έχουν αφαιρέσει την επιθυμία να παίξουν μπάλα. Βγαίνουν φτωχότεροι, οικονομικά και ψυχοπνευματικά. Είναι σαφές ότι τα πρόβατα είναι οι πιστοί θεατές, τα λογικά πρόβατα, όπως αποκαλούσε τους πιστούς χριστιανούς ο Ανθρακίτης Μεθόδιος.

Αν όμως γνωρίζουμε ποιοι είναι τα τσομπανόσκυλα, η εκτός και εντός του γηπέδου Αστυνομία (οι φύλακες της πλατωνικής πολιτείας), δυσκολευόμαστε κάπως να εντοπίσουμε τους βοσκούς των θεατών, τους ανθρωποβοσκούς. Τα πρόβατα είναι ιδιοκτησία κάποιου αλλά ο ιδιοκτήτης δεν ταυτίζεται με τους βοσκούς που τα φροντίζουν και τα επιτηρούν. Τα πρόβατα βλέπουν και προσβλέπουν προς αυτούς που τα βοσκάνε και τα φροντίζουν. Οι θεατές σε ποιον ανθρωποβοσκό ανήκουν, σε ποιον ανθρωποβοσκό προσδβλέπουν και βελάζουν διατυπώνοντας έτσι το αίτημα του ταΐσματος, της παροχής της τροφής, του άχυρου, του σανού. Κατά τον ίδιο τρόπο, αιτήματα διατυπώνουν και τα λογικά πρόβατα των κερκίδων.

Τα λογικά πρόβατα των κερκίδων βλέπουν τους παίκτες. Αυτοί είναι οι ανθρωποβοσκοί που έρχονται σε επαφή. Οι ανθρωποβοσκοί παίκτες είναι υπάλληλοι του ιδιοκτήτη ανθρωποβοσκού και πληρώνονται πολύ καλά διότι χάριν της εργασίας του συγκροτείται και μαζεύεται το κοπάδι. Ο Κύριος αμείβει αδρότατα όσους συγκροτούν κοπάδια λογικών προβάτων (θέαμα, πολιτική, αθλητισμός, τηλεόραση, τραγούδι, κλπ). Οι ανθρωποβοσκοί που η δουλειά τους είναι να πωλούν και να ελέγχουν τα εισιτήρια δεν είναι τόσο σημαντικοί όσο οι παίκτες, είναι όμως απαραίτητοι.

Ο ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας, που είναι μια καπιταλιστική επιχείρηση είναι ο ύψιστος Βοσκός, Ποιμένας. Είναι ο ιδιοκτήτης του γηπέδου, των υπαλλήλων ανθρωποβοσκών και των κοπαδιού των λογικών προβάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο Θεός Βοσκός είναι, και ο Χριστός βοσκός είναι και ο παπάς είναι ο ποιμήν του ποιμνίου του, ενώ ο αρχιποιμενάρχης κρατάει στα χέρια του την ποιμαντορική ράβδο που δεν είναι άλλη από τη γκλίτσα και την ποιμενική ράβδο. Οι πολιτικοί είναι κι αυτοί βοσκοί (μην ξύνεστε στη γκλίτσα του τσομπάνη, είχε δηλώσει ο Κώστας Καραμανλής. . .), ενώ ο Πλάτων είχε χαρακτηρίσει την πολιτική ανθρωπονομική, δηλαδή ανθρωπο-βοσκητική.

Το τι θά κάνουμε με τα γήπεδα θα εξαρτηθεί το τι θα κάνουμε με το ποδόσφαιρο. Θα βλέπουμε ή θα παίζουμε; Όσοι προτιμούν να παίζουν, θα προτιμήσουν να τα διατηρήσουμε, και δεν μπορούμε να τα διατηρήσουμε παρά μόνο ως μαντριά και χώρους εξορίας και αιχμαλωσίας.

Εάν μια μέρα προτιμήσουμε να παίζουμε παρά να βλέπουμε τότε θα τα γκρεμίσουμε και στη θέση τους θα φτιάξουμε πάρκα και αλάνες, στις οποίες θα πηγαίνουμε όποτε θέλουμε, θα μένουμε όσο θέλουμε και υα φεύγουμε όποτε θέλουμε. Θα είναι χώροι πολυλειτουργικοί ή και ελεύθερης πρόσβασης.

Αυτη είναι και η μοναδική διαφορά ανάμεσα στο γήπεδο και στο μαντρί: τα πρόβατα παραμένουν πρόβατα, αλλά οι θεατές, το κοπάδι των εξόριστων και αιχμαλώτων παικτών, ενδέχεται να γίνουν επαναστάστες.

Θα ζήσω να δω να γκρεμίζεται το ΟΑΚΑ;


Δεν υπάρχουν σχόλια: